ahmetbeyler
New member
Son senelerda global çapta besin krizi pandemiyle bir arada dünyanın en değerli sorunu haline geldi. BM’ye bağlı Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), tahıl krizinin 12 milyondan fazla insanı açlık riskiyle karşı karşıya bırakacağını hesaplıyor. FAO bilgilerine bakılırsa, besin meblağları evvelki yıla kıyasla yüzde 30 artarak mart ayında en yüksek düzeye ulaştı.
BM Besin Programı’nın 2021 raporu dünyadaki besin krizini ortaya sererken, ABD öncülüğündeki Batı dünyası krizden ötürü şubat sonunda başlayan Ukrayna harekatı niçiniyle Ukrayna tahılının ihraç edilemediği iddiasıya oklarını Rusya Federasyonu’na yöneltiyor. Moskova ise besin krizinde Batı yaptırımlarının tesirine dikkat çekerken, Rusya Federasyonu’nun her vakit sağlam bir tahıl ihracatçısı olduğunu söylüyor. Ukrayna’nın kendi limanlarını kapatması ve tehlikeli eski tipte mayınları döşemesi karşısında Denizcilik Örgütü’nün tavsiyelerine paralel olarak deniz koridoru açtığını belirten Rus yetkilileri tahıl krizinde Ukrayna’nın tavrının tesirli olduğunu söylüyor.
Dünyada besin krizi ve Türkiye’nin durumu hakkındaki gelişmeleri Altınbaş Üniversitesi öğretim vazifelisi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ile konuştuk.
‘BM raporu besin meselesinin Ukrayna krizi öncesinde var olduğuna işaret ediyor’
Prof. Dr. Kozanoğlu’na nazaran direkt doğruya açlık yaşayanların sayısının bu yıl 300 milyonu geçeceği söyleniyor. Mayıs başında BM tarafınca yayınlanan raporun 2021 sonuna kadarki süreci kapsadığına dikkat çeken Kozanoğlu, Ukrayna krizi başlamadan öncesinde bu sorunun var olduğunu belirtti. Kozanoğlu, en hayli da fakir ülkeleri etkileyen krizde Afrika ve Ortadoğu’daki çatışmalar olduğunu vurgularken, bir daha iklim krizi ve pandemiden etkilenen tedarik zincirlerindeki problemlere dikkat çekti:
“BM Dünya Besin Programı’nın son sayılarına bakılırsa, 811 milyon kişi besin güvensizliğiyle karşı karşıya. Bunu direkt doğruya açlık yaşayanlar formunda düşündüğümüzde bu yıl 300 milyonu geçeceği söyleniyor. Çok konuşulan bir rapor var. BM’nin Dünya Açlık Raporu. Bu her sene yayınlanıyor, mayıs başında yayınlanan rapor 2021 sonuna kadarki süreci kapsıyor. Yani, Rusya’nın Ukrayna işgali başlamadan 2022 Şubat öncesi bu sorun vardı. Açlık üç temel niçinden kaynaklanıyor araştırma neticelerina nazaran. en çok tesirli olan çatışmalar bilhassa Afrika ve Ortadoğu’daki çatışmalar, fakir ülkeleri derinden etkiliyor. Yemen, Suriye, Kongo, Nijerya derken bir dolu ülke Etiyopya, çatışma süreci niçiniyle nüfusları açlık tehlikesiyle karşı karşıya. İkinci kıymetli niye, global iklim değişikliği, yer yer kuraklıklar ve sellerle mahsüllerin harap olması yahut verimliliğin düşmesi. Zira çabucak hemen Dünya’nın tam atlatamadığı pandeminin yarattığı tedarik zincirindeki aksaklıklar. Ukrayna savaşının tesirlerini konuşalım fakat bundan daha evvel ve savaş sona erse, bölgeden besin sevkiyatı başlasa da epey değerli bir dünya, beslenme, besin, beslenme meselesiyle karşı karşıya. Bu farklı biçimlerde insanların hayatına yansıyor. Örneğin, Avrupa ve Amerika üzere gelişmiş kapitalist bir ülkede orta sınıf bir insansanız, alışveriş yaparken 15 dolara aldığım şey, 17 dolar olmuş. Nohutun fiyatı 3 pounddan, 3.5 pound’a çıktığı vakit… Fakir ülkelerde bu, meskenine dört ekmek götürebilen insanın üç ekmek yemesine yahut yarım ekmek yiyen bir aile ferdinin çeyrek ekmek yemesine yahut bir kase çorba içiyorsa, içememesine niye oluyor. Hepimizi etkiliyor. Bugün ben de kahve almak istediğimde 20 lira ödemek istemiyorum tahminen lakin kimi beşerler da yemeğine yağ koyamıyor. Yemeğini pişirebilmek için gerekli yakıta sahip olamıyor. Bütün toplumları etkileyen lakin fakir ülkeleri daha fazla vuran, gelişmiş ülkelerde de fakir, işsiz bölümleri ve bilhassa çocuklarını hayli derinden etkileyen bir müddetç.”
‘Putin savaş çıkarttı, bu biçimde Yemen, Bangladeş üzere ülkelerdeki açlığın sorumlusu odur demek, gerçeği yansıtmıyor’
Kozanoğlu, Rusya’nın başta buğdaş olmak üzere önde gelen tahıl ve gübre üreticiliğinde başkan olduğunu belirtirken, yaptırımlar tarım mamüllerini kapsamasa bile tohum ve tarım ilaçlarıyla ilgili engellemelerin tesirine dikkat çekti. Kozanoğlu, bir yerlerde açlık yaşanıyorsa bundan sorumlu olanın yalnızca Rusya olamayacağını belirtirken, gelişmiş ülkelerin hayli önemli besin stokları bulunduğunu anımsattı. Kozanoğlu’na bakılırsa, açlıkla karşılaşan ülkelerin sıkıntılarını tek başına Amerika ya da AB çözebilir:
“Rusya’ya yaptırım uygularken Rusya’nın tarım eserleri ihracatını kapsamıyor ancak şöyleki bir boyutu var. Rusya, dünyanın buğdayda birinci olmak üzere birtakım tarım mamüllerinde önde gelen üreticilerinden. Dünyanın bir numaralı gübre üreticisi. Ancak başka taraftan kapitalist globalleşme sürecinde ülkeler birbirlerine bağımlılar. Rusya, tohumlarının ve tarım ilaçlarının kıymetli kısmını yurt haricinden alıyor. O niçinle Rusya’da bugün yarın bir açlık tehlikesi olmaz. Fakat Rusya bu randımanı düşürecek ve dünyadaki besin arzını olumsuz etkileyecek. Saydığım yapısal çatışma sürecinin haricindeki niçinleri de bir yana bırakmazsak… Şu istatistik hayli kullanılıyor, hakikat. Dünya buğday üretiminin yüzde 30’u Rusya ve Ukrayna’dan kaynaklanıyor. Ukrayna, bakılırsaceli olarak büyük buğday üreticileri içerisinde 40 milyon nüfusuyla küçük bir ülke, kişi başına geliri düşük ve döviz kazandırıcı faaliyetler içerisinde tarım eserleri büyük bir yük taşıyor. Dünya besin programı, bilhassa Afrika ülkelerine yaptığı besin yardımındaki buğdayın yüzde 50’sini Ukrayna’dan alıyor. Lakin başka taraftan Rusya haricinde Amerika, Hindistan, Kanada, Çin üzere büyük buğday üreticileri var. Bilhassa gelişmiş ülkelerde fazlaca önemli besin stokları var. Bu açlıkla karşılaşan ülkelerin meselelerini tek başına Amerika ya da AB bile çözebilir. Bu istatistiklerden besin programının buğday ikmalinin yüzde 50’sini Ukrayna karşılıyor. ‘Putin savaş çıkarttı, bu biçimde Yemen, Bangladeş üzere ülkelerdeki açlığın sorumlusu odur’ demek, gerçeği yansıtmıyor. Beslenmek insanların en kıymetli ihtiyaçlarından biri. Bunu karşılamak bütün insanlığın ortak sorunu. Bir yerlerde açlık yaşanıyorsa ve birtakım ülkelerin filoları doluysa bundan sorumlu olan yalnızca Rusya değil, bütün gereksiniminden fazla besin üreten ülkeler.”
‘Felaket denebilecek bir durumla karşı karşıyayız’
Kozanoğlu, dünyada 600 milyon civarında çocuğun kâfi beslenemediğine dair datalara atıf yaparken bunun felaket denebilecek bir durum olduğunu vurguladı:
“Bir istatistik daha var. Dünyadaki nüfusun yüzde 80’i besin gıda ithal eden ülkelerde yaşıyor, yani tarım dış ticareti açık veren ülkelerde yaşıyor. Buğday da mısır da pirinç de soya da epey önemli teknoloji ve büyük yatırım istiyor. Bunu lakin gelişmiş ülkeler yapabiliyor. Hindistan yüzölçümü fazlaca geniş olduğu için kıymetli bir nüfusa sahip olduğundan buğdayı fazla üretiyor. Lakin verimli buğday üretimi yapan ülkeler Amerika, Rusya, Kanada diye sıralanıyor. Bunların elinde önemli stoklar var, onun için bu aşılamaz bir sorun değil. Kısa müddette çözülebilecek bir sorun. Lakin beşerler birebir açlıkla karşılaşıyorsa, dünyada 600 milyon civarında çocuğun kâfi beslenemediğinden kelam ediliyor. bu biçimde bakınca kıymetli bir felaket denebilecek bir durumla karşı karşıyayız.”
‘Her yeri inşaat projelerine dönüştürme anlayışının tarım topraklarını inşaatlarla bezediği üzere gerçeklerle karşı karşıyayız’
Kozanoğlu, Dünya Bankası’nın Türkiye’ye ‘dayattığı yapısal ahenk politikalarının’ Türkiye tarımına epeyce ziyan verdiği görüşünde. ‘Tarımdaki tedarik sistemini düzenleyeceğiz’ diyenlerin hiç bir adım atmadığını belirten Kozanoğlu, buna karşın Türkiye’nin tarım potansiyelinin yüksek olduğunu fakat pahalı toprakların yapılaşmaya açılmasının büyük kasvet yarattığını vurguladı. Kozanoğlu bir daha tarım işgücüne takviye verilmemesine dikkat çekti.
“Dünya Bankası’nın Türkiye’ye dayattığı yapısal ahenk siyasetleri Türkiye tarımına hayli ziyan verdi. AKP bunu zirve tepe kullandı. Lakin Türkiye potansiyeli çok yüksek bir ülke olduğu için birtakım konularda bilgiler eksik. Türkiye geçen yıl bile 5 milyar doların üzerinde tarımda artı verdi. Ancak tarımı tek başına ithalat-ihracatı değil de entegre bir sistem olarak düşündüğümüzde Türkiye, gübreden tohuma, ilaca, tarım araçlarına kadar ithalatçı bir ülke. Tahminen onları kaptığımızda Türkiye açık veriyor. Bir de şöyleki bir durum var. Besin üretimi sonunda teknoloji yüksek bir üretim değil. Türkiye hem bölgesel pozisyonu birebir vakitte işgücünün göreceli olarak ucuz olması niçiniyle makarna, un, belirli kollardaki üretimde buğday ithal ederken mamül hususları ihraç ediyor. Öteki taraftan Türkiye’nin potansiyelinin fazlaca altında bir tarım üretimi yaptığı, her yeri inşaat projelerine dönüştürme anlayışının tarım yerlerini inşaatlarla bezediği üzere gerçeklerle karşı karşıyayız. Mersin ve Adana en değerli narenciye depoluruyken buralarada sıra sıra yazlıklar sıralanıyor. Türkiye’nin biroldukça yeri bu biçimde. O açıdan tarım dayanakları epeyce az. İnsanların tarımda kalması için hiç bir gayret sarfedilmiyor. Dünya iş kısmı içerisinde yüksek teknolojili büyük kitlesel üretim yapan alanlarda Türkiye rekabet edemiyor. Zerzevat, meyve ihracatına tartı veriyor. Bu da geçimlik üretim yapan çiftçilerin endüstriyel üretime yönelmesi demek. kimi vakit kendi besinlerini bile karşılayamamaları, eserin fiyatının düşmesi halinde ziyan etmeleri üzere insani sonuçlarla da karşılaştırıyor bizi. yıllardır tarımdaki tedarik sistemini düzenleyeceğiz, derken hiç bir adımın atılmadığını görüyoruz. Lakin bütün yanlışlara karşın Türkiye’nin o denli geniş potansiyeli var ki tarım üretimi biroldukça kolda devam ediyor.”
‘Türkiye dünyadaki enflasyon krizini en travmatik yaşayan ülkelerden’
Kozanoğlu, global çapta enflasyon krizi öne çıkarken, Türkiye’nin bunu en travmatik yaşayan ülkelerden biri haline geldiğini vurguladı. Bilhassa tarım mamüllerinin fiyatlarındaki artışın genel enflasyonla birlikte insanların hayatlarına şiddetli yansıdığını belirten Kozanoğlu, açlık sıkıntısından kelam edilemese de yetersiz beslenme sorunu bulunduğunu kaydetti. Kozanoğlu’na bakılırsa Türkiye’yi hiç parlak günler beklemiyor:
“Bugün dünyanın en çok konuştuğu mevzuların başında hayat pahalılığı ve enflasyon gelirken Türkiye bunu en şiddetli travmatik yaşayan ülkelerden biri. Zira dünyada genel olarak tarım eserleri meblağları yüzde 30 artmış durumda. Lakin dolarla tabir edilen fiyatlar. Mahallî parası günbegün kıymet kaybeden bir ülkede ister istemez katlamalı bir biçimde insanların ömrüne yansıyor. TÜİK’in en son deklare ettiğı istatistiklerde besin enflasyonu yüzde 90. Genel enflasyon yüzde 70 civarında artmışken besin enflasyonu yüzde 90 artmış durumda. Enflasyon sepeti ortasında besinin tartısı yüzde 25 olarak görülmekle bir arada bu sınıfsal bir husus. Alt gelir kümelerinde, dar gelirliler içinde besin harcamaları yüzde 35’ini oluşturuyor. Dar gelirlilerin gelirlerinin yüzde 80’inden çoksı üç kaleme gidiyor; besin, konut ve ulaşıma. Taban fiyatla çalışıyorsunuz, kiranızı ödüyorsunuz. İşe gidip gelmek için ulaşım kullanıyorsunuz, bu sefer besine ayırdığınız hisse düşmek zorunda kalıyor. İnsanların en önde gelen muhtaçlık hiyerarşisinde bile beslenme birinci sırayı almasına karşın beşerler öğün atlatmak, kalitesiz beslenmek zorunda kalıyor. Türkiye’nin açlık sıkıntısından bahsedemezsek bile yetersiz beslenme sorunu var. Birtakım marketleri günah keçisi ilan etmek haricinde bu konularda hiç bir şey yapılmıyor. Dünyadaki ağır tablo Türkiye’ye epeyce daha şiddetli biçimde yansıyor. Önümüzdeki günlerde bizi hiç de parlak olmayan günler bekliyor.”
BM Besin Programı’nın 2021 raporu dünyadaki besin krizini ortaya sererken, ABD öncülüğündeki Batı dünyası krizden ötürü şubat sonunda başlayan Ukrayna harekatı niçiniyle Ukrayna tahılının ihraç edilemediği iddiasıya oklarını Rusya Federasyonu’na yöneltiyor. Moskova ise besin krizinde Batı yaptırımlarının tesirine dikkat çekerken, Rusya Federasyonu’nun her vakit sağlam bir tahıl ihracatçısı olduğunu söylüyor. Ukrayna’nın kendi limanlarını kapatması ve tehlikeli eski tipte mayınları döşemesi karşısında Denizcilik Örgütü’nün tavsiyelerine paralel olarak deniz koridoru açtığını belirten Rus yetkilileri tahıl krizinde Ukrayna’nın tavrının tesirli olduğunu söylüyor.
Dünyada besin krizi ve Türkiye’nin durumu hakkındaki gelişmeleri Altınbaş Üniversitesi öğretim vazifelisi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ile konuştuk.
‘BM raporu besin meselesinin Ukrayna krizi öncesinde var olduğuna işaret ediyor’
Prof. Dr. Kozanoğlu’na nazaran direkt doğruya açlık yaşayanların sayısının bu yıl 300 milyonu geçeceği söyleniyor. Mayıs başında BM tarafınca yayınlanan raporun 2021 sonuna kadarki süreci kapsadığına dikkat çeken Kozanoğlu, Ukrayna krizi başlamadan öncesinde bu sorunun var olduğunu belirtti. Kozanoğlu, en hayli da fakir ülkeleri etkileyen krizde Afrika ve Ortadoğu’daki çatışmalar olduğunu vurgularken, bir daha iklim krizi ve pandemiden etkilenen tedarik zincirlerindeki problemlere dikkat çekti:
“BM Dünya Besin Programı’nın son sayılarına bakılırsa, 811 milyon kişi besin güvensizliğiyle karşı karşıya. Bunu direkt doğruya açlık yaşayanlar formunda düşündüğümüzde bu yıl 300 milyonu geçeceği söyleniyor. Çok konuşulan bir rapor var. BM’nin Dünya Açlık Raporu. Bu her sene yayınlanıyor, mayıs başında yayınlanan rapor 2021 sonuna kadarki süreci kapsıyor. Yani, Rusya’nın Ukrayna işgali başlamadan 2022 Şubat öncesi bu sorun vardı. Açlık üç temel niçinden kaynaklanıyor araştırma neticelerina nazaran. en çok tesirli olan çatışmalar bilhassa Afrika ve Ortadoğu’daki çatışmalar, fakir ülkeleri derinden etkiliyor. Yemen, Suriye, Kongo, Nijerya derken bir dolu ülke Etiyopya, çatışma süreci niçiniyle nüfusları açlık tehlikesiyle karşı karşıya. İkinci kıymetli niye, global iklim değişikliği, yer yer kuraklıklar ve sellerle mahsüllerin harap olması yahut verimliliğin düşmesi. Zira çabucak hemen Dünya’nın tam atlatamadığı pandeminin yarattığı tedarik zincirindeki aksaklıklar. Ukrayna savaşının tesirlerini konuşalım fakat bundan daha evvel ve savaş sona erse, bölgeden besin sevkiyatı başlasa da epey değerli bir dünya, beslenme, besin, beslenme meselesiyle karşı karşıya. Bu farklı biçimlerde insanların hayatına yansıyor. Örneğin, Avrupa ve Amerika üzere gelişmiş kapitalist bir ülkede orta sınıf bir insansanız, alışveriş yaparken 15 dolara aldığım şey, 17 dolar olmuş. Nohutun fiyatı 3 pounddan, 3.5 pound’a çıktığı vakit… Fakir ülkelerde bu, meskenine dört ekmek götürebilen insanın üç ekmek yemesine yahut yarım ekmek yiyen bir aile ferdinin çeyrek ekmek yemesine yahut bir kase çorba içiyorsa, içememesine niye oluyor. Hepimizi etkiliyor. Bugün ben de kahve almak istediğimde 20 lira ödemek istemiyorum tahminen lakin kimi beşerler da yemeğine yağ koyamıyor. Yemeğini pişirebilmek için gerekli yakıta sahip olamıyor. Bütün toplumları etkileyen lakin fakir ülkeleri daha fazla vuran, gelişmiş ülkelerde de fakir, işsiz bölümleri ve bilhassa çocuklarını hayli derinden etkileyen bir müddetç.”
‘Putin savaş çıkarttı, bu biçimde Yemen, Bangladeş üzere ülkelerdeki açlığın sorumlusu odur demek, gerçeği yansıtmıyor’
Kozanoğlu, Rusya’nın başta buğdaş olmak üzere önde gelen tahıl ve gübre üreticiliğinde başkan olduğunu belirtirken, yaptırımlar tarım mamüllerini kapsamasa bile tohum ve tarım ilaçlarıyla ilgili engellemelerin tesirine dikkat çekti. Kozanoğlu, bir yerlerde açlık yaşanıyorsa bundan sorumlu olanın yalnızca Rusya olamayacağını belirtirken, gelişmiş ülkelerin hayli önemli besin stokları bulunduğunu anımsattı. Kozanoğlu’na bakılırsa, açlıkla karşılaşan ülkelerin sıkıntılarını tek başına Amerika ya da AB çözebilir:
“Rusya’ya yaptırım uygularken Rusya’nın tarım eserleri ihracatını kapsamıyor ancak şöyleki bir boyutu var. Rusya, dünyanın buğdayda birinci olmak üzere birtakım tarım mamüllerinde önde gelen üreticilerinden. Dünyanın bir numaralı gübre üreticisi. Ancak başka taraftan kapitalist globalleşme sürecinde ülkeler birbirlerine bağımlılar. Rusya, tohumlarının ve tarım ilaçlarının kıymetli kısmını yurt haricinden alıyor. O niçinle Rusya’da bugün yarın bir açlık tehlikesi olmaz. Fakat Rusya bu randımanı düşürecek ve dünyadaki besin arzını olumsuz etkileyecek. Saydığım yapısal çatışma sürecinin haricindeki niçinleri de bir yana bırakmazsak… Şu istatistik hayli kullanılıyor, hakikat. Dünya buğday üretiminin yüzde 30’u Rusya ve Ukrayna’dan kaynaklanıyor. Ukrayna, bakılırsaceli olarak büyük buğday üreticileri içerisinde 40 milyon nüfusuyla küçük bir ülke, kişi başına geliri düşük ve döviz kazandırıcı faaliyetler içerisinde tarım eserleri büyük bir yük taşıyor. Dünya besin programı, bilhassa Afrika ülkelerine yaptığı besin yardımındaki buğdayın yüzde 50’sini Ukrayna’dan alıyor. Lakin başka taraftan Rusya haricinde Amerika, Hindistan, Kanada, Çin üzere büyük buğday üreticileri var. Bilhassa gelişmiş ülkelerde fazlaca önemli besin stokları var. Bu açlıkla karşılaşan ülkelerin meselelerini tek başına Amerika ya da AB bile çözebilir. Bu istatistiklerden besin programının buğday ikmalinin yüzde 50’sini Ukrayna karşılıyor. ‘Putin savaş çıkarttı, bu biçimde Yemen, Bangladeş üzere ülkelerdeki açlığın sorumlusu odur’ demek, gerçeği yansıtmıyor. Beslenmek insanların en kıymetli ihtiyaçlarından biri. Bunu karşılamak bütün insanlığın ortak sorunu. Bir yerlerde açlık yaşanıyorsa ve birtakım ülkelerin filoları doluysa bundan sorumlu olan yalnızca Rusya değil, bütün gereksiniminden fazla besin üreten ülkeler.”
‘Felaket denebilecek bir durumla karşı karşıyayız’
Kozanoğlu, dünyada 600 milyon civarında çocuğun kâfi beslenemediğine dair datalara atıf yaparken bunun felaket denebilecek bir durum olduğunu vurguladı:
“Bir istatistik daha var. Dünyadaki nüfusun yüzde 80’i besin gıda ithal eden ülkelerde yaşıyor, yani tarım dış ticareti açık veren ülkelerde yaşıyor. Buğday da mısır da pirinç de soya da epey önemli teknoloji ve büyük yatırım istiyor. Bunu lakin gelişmiş ülkeler yapabiliyor. Hindistan yüzölçümü fazlaca geniş olduğu için kıymetli bir nüfusa sahip olduğundan buğdayı fazla üretiyor. Lakin verimli buğday üretimi yapan ülkeler Amerika, Rusya, Kanada diye sıralanıyor. Bunların elinde önemli stoklar var, onun için bu aşılamaz bir sorun değil. Kısa müddette çözülebilecek bir sorun. Lakin beşerler birebir açlıkla karşılaşıyorsa, dünyada 600 milyon civarında çocuğun kâfi beslenemediğinden kelam ediliyor. bu biçimde bakınca kıymetli bir felaket denebilecek bir durumla karşı karşıyayız.”
‘Her yeri inşaat projelerine dönüştürme anlayışının tarım topraklarını inşaatlarla bezediği üzere gerçeklerle karşı karşıyayız’
Kozanoğlu, Dünya Bankası’nın Türkiye’ye ‘dayattığı yapısal ahenk politikalarının’ Türkiye tarımına epeyce ziyan verdiği görüşünde. ‘Tarımdaki tedarik sistemini düzenleyeceğiz’ diyenlerin hiç bir adım atmadığını belirten Kozanoğlu, buna karşın Türkiye’nin tarım potansiyelinin yüksek olduğunu fakat pahalı toprakların yapılaşmaya açılmasının büyük kasvet yarattığını vurguladı. Kozanoğlu bir daha tarım işgücüne takviye verilmemesine dikkat çekti.
“Dünya Bankası’nın Türkiye’ye dayattığı yapısal ahenk siyasetleri Türkiye tarımına hayli ziyan verdi. AKP bunu zirve tepe kullandı. Lakin Türkiye potansiyeli çok yüksek bir ülke olduğu için birtakım konularda bilgiler eksik. Türkiye geçen yıl bile 5 milyar doların üzerinde tarımda artı verdi. Ancak tarımı tek başına ithalat-ihracatı değil de entegre bir sistem olarak düşündüğümüzde Türkiye, gübreden tohuma, ilaca, tarım araçlarına kadar ithalatçı bir ülke. Tahminen onları kaptığımızda Türkiye açık veriyor. Bir de şöyleki bir durum var. Besin üretimi sonunda teknoloji yüksek bir üretim değil. Türkiye hem bölgesel pozisyonu birebir vakitte işgücünün göreceli olarak ucuz olması niçiniyle makarna, un, belirli kollardaki üretimde buğday ithal ederken mamül hususları ihraç ediyor. Öteki taraftan Türkiye’nin potansiyelinin fazlaca altında bir tarım üretimi yaptığı, her yeri inşaat projelerine dönüştürme anlayışının tarım yerlerini inşaatlarla bezediği üzere gerçeklerle karşı karşıyayız. Mersin ve Adana en değerli narenciye depoluruyken buralarada sıra sıra yazlıklar sıralanıyor. Türkiye’nin biroldukça yeri bu biçimde. O açıdan tarım dayanakları epeyce az. İnsanların tarımda kalması için hiç bir gayret sarfedilmiyor. Dünya iş kısmı içerisinde yüksek teknolojili büyük kitlesel üretim yapan alanlarda Türkiye rekabet edemiyor. Zerzevat, meyve ihracatına tartı veriyor. Bu da geçimlik üretim yapan çiftçilerin endüstriyel üretime yönelmesi demek. kimi vakit kendi besinlerini bile karşılayamamaları, eserin fiyatının düşmesi halinde ziyan etmeleri üzere insani sonuçlarla da karşılaştırıyor bizi. yıllardır tarımdaki tedarik sistemini düzenleyeceğiz, derken hiç bir adımın atılmadığını görüyoruz. Lakin bütün yanlışlara karşın Türkiye’nin o denli geniş potansiyeli var ki tarım üretimi biroldukça kolda devam ediyor.”
‘Türkiye dünyadaki enflasyon krizini en travmatik yaşayan ülkelerden’
Kozanoğlu, global çapta enflasyon krizi öne çıkarken, Türkiye’nin bunu en travmatik yaşayan ülkelerden biri haline geldiğini vurguladı. Bilhassa tarım mamüllerinin fiyatlarındaki artışın genel enflasyonla birlikte insanların hayatlarına şiddetli yansıdığını belirten Kozanoğlu, açlık sıkıntısından kelam edilemese de yetersiz beslenme sorunu bulunduğunu kaydetti. Kozanoğlu’na bakılırsa Türkiye’yi hiç parlak günler beklemiyor:
“Bugün dünyanın en çok konuştuğu mevzuların başında hayat pahalılığı ve enflasyon gelirken Türkiye bunu en şiddetli travmatik yaşayan ülkelerden biri. Zira dünyada genel olarak tarım eserleri meblağları yüzde 30 artmış durumda. Lakin dolarla tabir edilen fiyatlar. Mahallî parası günbegün kıymet kaybeden bir ülkede ister istemez katlamalı bir biçimde insanların ömrüne yansıyor. TÜİK’in en son deklare ettiğı istatistiklerde besin enflasyonu yüzde 90. Genel enflasyon yüzde 70 civarında artmışken besin enflasyonu yüzde 90 artmış durumda. Enflasyon sepeti ortasında besinin tartısı yüzde 25 olarak görülmekle bir arada bu sınıfsal bir husus. Alt gelir kümelerinde, dar gelirliler içinde besin harcamaları yüzde 35’ini oluşturuyor. Dar gelirlilerin gelirlerinin yüzde 80’inden çoksı üç kaleme gidiyor; besin, konut ve ulaşıma. Taban fiyatla çalışıyorsunuz, kiranızı ödüyorsunuz. İşe gidip gelmek için ulaşım kullanıyorsunuz, bu sefer besine ayırdığınız hisse düşmek zorunda kalıyor. İnsanların en önde gelen muhtaçlık hiyerarşisinde bile beslenme birinci sırayı almasına karşın beşerler öğün atlatmak, kalitesiz beslenmek zorunda kalıyor. Türkiye’nin açlık sıkıntısından bahsedemezsek bile yetersiz beslenme sorunu var. Birtakım marketleri günah keçisi ilan etmek haricinde bu konularda hiç bir şey yapılmıyor. Dünyadaki ağır tablo Türkiye’ye epeyce daha şiddetli biçimde yansıyor. Önümüzdeki günlerde bizi hiç de parlak olmayan günler bekliyor.”