Prof. Dr. Can Ünver: Avrupa’daki kriz neoliberal sistemin ve siyasi yanılgıların kararıdur

ahmetbeyler

New member
Rusya-Ukrayna krizinde ABD’nin güdümünde hareket eden ve Rusya’ya yönelik yaptırımlarda yarışan Avrupa ülkeleri biroldukça alanda patlak veren krizlerle karşı karşıya kalıyor.


Kuzey Akım-2’nin lisansının Almanya tarafınca iptal edilmesi, öbür doğalgaz boru sınırlarına sabotajlar ve yedek kesim ambargoları Avrupa’da güç krizini tavan boyuta ulaştırdı. Avrupa ülkeleri karanlıkla kalma tehlikesi altındayken sanayi de krizden etkileniyor.


Enerji fiyatlarının yükselmesi euro bölgesi enflasyonunu yüzde 9.9’a ulaştırarak rekor kırdı. Buna karşılık halk sokaklarda protestolara başladı, bir epey dalda sendikalar iş bırakmalarla daha düzgün kontratlar talep etmeye başladı.


Fransa’da kriz büyüyor


Fransa’da
hem politik tıpkı vakitte ekonomik şovlar baş gösterdi.


Ülkede sendikaların davetiyle toplu ulaşım, eğitim, sıhhat dahil hayli sayıda meslek kümesi grev ilan ederek, enflasyon oranıyla uyumlu maaş artışı talep etti. Ülkede petrol rafinerisi ve akaryakıt depolarında başlayan grevin akabinde ulaştırma kesiminde çalışanlar ve öğretmenler daha fazla maaş talebiyle iş bıraktı.


Fransa’nın başşehri Paris’te 16 Ekim’de hayat pahalılığına karşı bir şov yapılmıştı. Organizatörlere göre protestoda, 140 bin kişi yürümüştü. Bu protestolarda vakit zaman polisle göstericiler içinde tansiyon de yaşanıyor. Polisin göstericilere uyguladığı orantısız şiddet ise eleştiriliyor.


Petrol depoları ve rafinerilerde süren grevler niçiniyle Fransa’da akaryakıt üretimini yüzde 60’tan fazla düşerken her üç akaryakıt istasyonundan birinde yakıt kıtlığına yol açtı. Grevlerin yayılması üzerine ülkede akaryakıt istasyonlarının değerli bir kısmında akaryakıt külfeti başladı. Biroldukça yerde uzun akaryakıt kuyrukları görüldü.


Fransa’nın başşehri Paris’te epeyce sayıda protestocu, hükümetin NATO ve Avrupa Birliği’ne (AB) karşı tavrını değiştirmesi talebiyle şov düzenledi. Göstericiler, ‘Direniş’ yazan büyük bir pankart ve Fransa’nın AB’den ayrılması talebine atıfta bulunan ‘Frexit’ yazılı dövizler taşıdı. Kalabalık, “NATO’dan çıkalım!” sloganları kullandı.


Almanya’da rekor enflasyon


Almanya’da
ise enflasyon değerli güç ve besin meblağlarının tesiriyle Eylül’de yüzde 10’a çıktı. bu biçimdelikle Enflasyon 1951’den bu yana görülen en yüksek düzeye ulaştı. Geçtiğimiz aylarda Almanya’nın biroldukca bölgesinde başlayan protestoların akabinde bilhassa havayolu şirketlerinde grevler başladı. Almanya’daki protestolara polisin sert müdahalesi tartışmalara yol açtı.


İngiltere’de grevler artıyor


İngiltere’de
Unite sendikası, lojistik şirketi GXO’da çalışan yaklaşık 1000 şoförün ay sonundan itibaren beş gün ortasında fiyat uyuşmazlığı niçiniyle grev yapacağını söylemiş oldu ve bira teslimatlarında yaşanacak aksama konusunda uyardı. Ayrıyeten ülkenin en büyük hemşirelik sendikasının 300 binden çok üyesi maaş artışı talebiyle grev oylamasına başladı. Genç tabipler ve ambulans çalışanları da maaş uyuşmazlıkları için oylama yapmayı planlıyor. Ülke çapındaki demiryolu emekçileri ise fiyat ve iş güvenliği konusundaki uyuşmazlıklar niçiniyle yürüyüş gerçekleştirdi.


İtalya’da emekçi sendikası meydana çıktı


İtalya’nın en büyük personel sendikası Genel İş Konfederasyonunca (CGIL) “İtalya, Avrupa, çalışanları dinleyin” sloganıyla büyük yürüyüş ve miting düzenlendi.


Mitingde, CGIL’in İtalya ile AB’den çalışma ve toplumsal adalet hususlarını tekrar merkeze koyması talebi lisana getirilirken, buna yönelik yeni hükümete yapılan 10 unsurluk teklif listesi kamuoyuyla paylaşıldı. Kelam konusu 10 unsur içinde maaşlarda ve emekli aylıklarında artış, taban fiyatın devreye alınması, vergi ıslahatı, emeklilik sistemini daha esnek hale getirilmesi, faturalara tavan fiyat koyulması, yoksullukla uğraş için oluşturulan programın uygunlaştırılması, yenilenebilir kaynaklara dayalı güce yönelik yatırımlar yapılması üzere talepler bulunuyor.


Çekya ve Belçika’da hükümetlerin siyasetlerine karşı protestolar


Çekya’nın
başkenti Prag’da 28 Eylül’de on binlerce Çekyalı emekçi yükselen güç meblağları ile ülkenin NATO ve Avrupa Birliği siyasetlerini protesto etti. Prag’daki Wenceslas Meydanı’na akın eden binlerce protestocu hükümetin istifasını talep etti.


21 Eylül’de Belçika’nın başkenti Brüksel’de ise binlerce kişi artan güç fiyatlarını ve hayat pahalılığını protesto etmek için sokaklara çıktı. Haziran ayındaki misal bir protestoya yaklaşık 70 bin Belçikalı personel katılmıştı.


‘Yapısal sorunlarının üstünü örttüklerini görüyoruz’


Peki, Avrupa’daki kriz nelere hamile? İstinye Üniversitesi’nden Prof. Dr. Osman Can Ünver, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “Bu protestolar öteden beri yapısal olarak külfetini olmadığını düşündüğümüz ülkelerde başladı. Lakin yapısal meşakkatlerinin üstünü örttüklerini görüyoruz” dedi ve şunları söylemiş oldu:

“Son 30-40 yıldır gitgide artan neoliberal siyasetler, kapitalist dünya, toplumsal devleti küçülttü ve zayıflattı. bu biçimde bir ortamda evvel pandemi çıktı daha sonra Ukrayna krizi başladı ve bu süreçte Avrupa’da Atlantik çizgisindeki siyasetler öne çıktı. Almanya’da örneğin bir vakit içinder biraz daha solda görünen Yeşiller Partisi büsbütün Atlantik partisi haline geldi, Dışişleri Bakanlığı da onların elinde bulunuyor. Bütün bunlar süreksiz kriz tahlillerinin ötesinde yapısal değişimlere gidilmesi gerektiğini düşündürüyor. Bu sistem bu cins bir büyük krizle karşılaştığında ne yapacağını bilemez hale geliyor. Gerisinden polisin, devletin şiddeti ortaya çıkıyor.”

‘Bu kriz siyasi yanılgılardan kaynaklanıyor’


Demokratik ülkelerde protestoların olmasının olağan olduğunu tabir den Prof. Dr. Ünver, “Almanya’da üretici fiyatları endeksi yüzde 45.8 artmış. Bu da enflasyonun daha da artacağını gösteriyor. Enflasyon problemiyle en son para ünitesi marktan avroya geçiş vakti karşılaşmışlardı ki o da fazlaca büyük değildi. Pek alışık olmadıkları için çalkantılar olacaktır ancak bunu tedbire konusunda da siyasi irade oluşturmakta zorluk çekiyorlar. Bu neoliberal sistemin krizidir. Devletin halkın üstündeki kollayıcı elinin giderek azaltılmasının bir kararıdur. Bir de doğal ki siyasi yanılgılardan kaynaklanıyor. örneğin ABD’nin öteden beri istemediği Kuzey Akım-2’yi devre dışı bıraktılar” dedi.


‘Hükümetler değişebilir lakin siyasetler epeyce değişmeyecek’


Prof. Dr. Ünver, “Bu protestolar hükümet değişikliklerine yol açabilir fakat açması bir şey söz etmez. Gelecek olan hükümetin de hazır reçeteleri yok. Bir nevi çıkmazdalar. Güç fukaralığı bu biçimde bir şey” diyerek şunları ekledi:

“Almanya nükleer güçten uzaklaşma sonucu almıştı. Bu da onları dışa bağımlı hale getirdi. Bunu etraf telaşları niçiniyle yapmışlardı, Yeşiller Partisi’nin Almanya’ya armağanı budur. Sonuç prestijiyle nereye yöneleceklerini bilmez bir durumun arasındaler. beraberinde Rusya ile münasebetlerini yaptırımlarla farklı bir noktaya getirdiler. Almanya’nın eski şansölyesi Angela Merkel’in Rusya ile bağları güzeldi. Ancak şimdiki hükümet büsbütün Atlantik tesiri altında. Fransa için bakacak olursak orada da bir başkan zaafı var. Emmanuel Macron vakit zaman çıkışlar yapan bir başkan fakat bunlarla nereye varmak istediği de anlaşılmayan bir isim. Hükümetler değişebilir lakin siyasetler epeyce değişmeyecek üzere duruyor.”
 
Üst